TH9: Pizza và Limon là hai quốc gia hiện đang có tranh chấp về biên giới trên bộ. Quan hệ giữa hai nước ngày càng trở nên căng thẳng do những vụ xung đột thường xuyên xảy ra tại khu vực biên giới. Ngày 5/5/2010, Pizza phát hiện Limon đã thành công trong việc làm giàu uranium ở quy mô lớn và đang triển khai sản xuất vũ khí hạt nhân. Limon không phủ nhận thông tin làm giàu uranium những khẳng định mục đích duy nhất của họ là nhằm tạo ra năng lượng điện, sử dụng vào mục đích hòa bình.
Ngày 10/6/2010, một nhóm vũ trang từ lãnh thổ Pizza đã vượt biên giới, tấn công và phá hủy các cơ sở hạt nhân của Limon. Đáp trả hành động nói trên, Limon sử dụng máy bay ném bom các trung tâm thương mại, đài truyền hình trung ương và các nhà máy điện của Pizza, gây nhiều thiệt hại về người. Hãy cho biết:
- Hành vi sử dụng lực lượng vũ trang của Limon có phù hợp với pháp luật quốc tế không? Giải thích tại sao?
- Pizza có quyền áp dụng những biện pháp đáp trả nào đối với Limon? Giải thích tại sao?
1. Hành vi sử dụng lực lượng vũ trang của Limon có phù hợp với pháp luật quốc tế không? Giải thích tại sao?
- Trả lời: Không.
- Giải thích:
Hành vi sử dụng lực lượng vũ trang của Limon đã vi phạm pháp luật quốc tế, cụ thể là vi phạm nguyên tắc cấm đe dọa dùng vũ lực hay dùng vũ lực – một quy phạm Jus cogens được ghi nhận trong khoản 4 Điều 2 Hiến chương Liên hợp quốc “Tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc từ bỏ đe dọa bằng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế nhằm chống lại sự bất khả xâm phạm về lãnh thổ hay nền độc lập chính trị của bất kỳ quốc gia nào cũng như bằng cách khác trái với những mục đích của Liên hợp quốc.”
Điều kiện một chủ thể bị coi là vi phạm nguyên tắc này là : Một, có hành vi đe dọa dùng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực; và Hai, hành vi đó trái pháp luật quốc tế. Như vậy, để chứng minh hành vi của Limon có vi phạm nguyên tắc cấm đe dọa dùng vũ lực hay dùng vũ lực hay không cần chứng minh được cả hai điều kiện trên.
Thứ nhất, có thể khẳng định hành vi của Limon là hành vi sử dụng vũ lực. Khái niệm “vũ lực” được sử dụng trong Hiến chương bao gồm sức mạnh vũ trang và cả các loại sức mạnh phi vũ trang khác. Hành vi sử dụng máy bay ném bom các trung tâm thương mại, đài truyền hình trung ương và các nhà máy điện quốc gia khác của Limon rõ ràng là hành vi sử dụng sức mạnh vũ trang, bởi Limon đã dùng máy bay ném bom tấn công Pizza – loại máy bay dùng cho mục đích quân sự được sử dụng để tấn công các mục tiêu trên mặt đất, gây thiệt hại về lớn về kinh tế, con người.
Thứ hai, hành vi sử dụng vũ lực của Limon là trái với pháp luật quốc tế. Sở dĩ phải đặt ra điều kiện pháp lý cho một hành vi sử dụng vũ lực là bởi Hiến chương Liên hợp quốc không chỉ cấm các biện pháp vũ lực bất hợp pháp mà còn cho phép các biện pháp vũ lực hợp pháp, được quy định tại các điều từ 39 đến 42, điều 51. Theo đó, có hai trường hợp sử dụng hợp pháp lực lượng vũ trang là: sử dụng vào mục đích tự vệ (Điều 51), và theo quyết định của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc khi có đe dọa hòa bình, xâm phạm hòa bình hoặc bị xâm lược (từ điều 39 đến 42).
Nhìn bề ngoài, hành vi của Limon có vẻ mang tính chất tự vệ chính đáng, bởi trước đó, Limon không hề có ý định tấn công Pizza mà do Pizza đã đơn phương vượt biên giới, tấn công và phá hủy các cơ sở hạt nhân của Limon. Hành vi đó của Pizza bị coi là vi phạm nguyên tắc cấm đe dọa dùng vũ lực hay dùng vũ lực nên theo tinh thần của Điều 51 thì Limon hoàn toàn có quyền tự vệ chính đáng. Tuy nhiên, cần phải lưu ý, Điều 51 quy định về “quyền tự vệ” của các quốc gia chứ không cho phép một quốc gia tiến hành trả đũa đối với những cuộc tấn công trước đó. Hành vi trả đũa không thể coi là thực hiện quyền tự vệ, bởi trong khi tự vệ là hành động cần thiết để bảo vệ nền hòa bình của quốc gia khi có sự tấn công vũ trang thì trả đũa lại mang bản chất là hành vi trừng phạt đối với quốc gia khác. Quốc gia áp dụng biện pháp trả đũa vẫn làm phát sinh trách nhiệm pháp lý quốc tế nếu không đảm bảo nguyên tắc vừa mức. Sự không vừa mức thể hiện rất rõ ràng trong sự tấn công của Limon nhằm vào Pizza, trong khi Pizza chỉ tấn công các cơ sở hạt nhân bằng đường bộ thì Limon còn dùng máy bay quân sự ném bom vào cơ sở kinh tế, truyền thông và gây nhiều thương vong cho phía Pizza. Những hành động vũ trang quá “mạnh tay” đó không thể nói là vì mục đích tự vệ đơn thuần mà Limon chỉ lấy “tự vệ” như lí do để hợp pháp hóa hành vi xâm lược của mình. Điều đó chứng tỏ hành vi sử dụng vũ lực của Limon là vi phạm luật quốc tế.
Rõ ràng, Limon không thể đưa ra những lý do có vẻ chính đáng để biện hộ cho hành vi sai trái của mình và luật quốc tế cũng không cho phép các quốc gia viện dẫn căn cứ miễn trách nhiệm pháp lý quốc tế để vi phạm các quy phạm luật quốc tế mang tính chất Jus cogens.
2. Pizza có quyền áp dụng những biện pháp đáp trả nào đối với Limon? Giải thích tại sao?
Trước hành vi phạm pháp luật quốc tế của Limon, Pizza có thể áp dụng những biện pháp đáp trả sau đây:
- Thứ nhất:Sử dụng quyền tự vệ chính đáng. Do Limon đã tấn công vũ trang bất hợp pháp nhằm vào Pizza nên Điều 51 Hiến chương Liên hợp quốc đã cho phép Pizza được sử dụng các lực lượng vũ trang để tự vệ cho đến khi Hội đồng bảo an chưa áp dụng được những biện pháp cần thiết để duy trì hoà bình và an ninh quốc tế. Tuy nhiên cần lưu ý, khi thực hiện quyền tự vệ, quốc gia bị tấn công cần tuyên bố về sự kiện bị tấn công và thông báo ngay cho Hội đồng bảo an. Nếu như thiếu sự thông báo này thì việc sử dụng vũ lực của quốc gia không được xem là tự vệ chính đáng.
- Thứ hai: Đưa ra Hội đồng bảo an Liên hợp quốc. Do có sự xâm phạm hòa bình quốc gia, Pizza có quyền đề xuất lên Hội đồng bảo an để giải quyết. Hội đồng bảo an sẽ xác định sự đe dọa hoà bình, phá hoại hoà bình và đưa ra những kiến nghị hoặc quyết định các biện pháp nào nên áp dụng phù hợp để duy trì hoặc khôi phục hoà bình và an ninh quốc tế (Điều 39), bao gồm các biện pháp quân sự (biểu dương lực lượng, phong toả và những cuộc hành quân khác, do các lực lượng hải, lục, không quân của các quốc gia thành viên Liên hợp quốc thực hiện) hoặc phi quân sự (cắt đứt toàn bộ hay từng phần quan hệ kinh tế, đường sắt, đường biển, hàng không, bưu chính, điện tín, vô tuyến điện và các phương tiện thông tin khác, kể cả việc cắt đứt quan hệ ngoại giao) (Điều 41, 42).
- Thứ ba: Áp dụng hình thức trả đũa hợp pháp (reprecalia). Đây là một hình thức truy cứu trách nhiệm pháp lý quốc tế do bên bị hại tiến hành, nhằm mục đích trừng phạt những hành vi vi phạm pháp luật quốc tế. Theo nguyên tắc chung, việc truy cứu trách nhiệm pháp lý quốc tế dưới hình thức trả đũa cần được tiến hành một cách vừa mức. Ở đây, do có sự vi phạm pháp luật quốc tế của Limon đối với mình, với tư cách là bên bị hại, Pizza hoàn toàn có thể áp dụng hình thức trả đũa một cách hợp pháp.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Luật quốc tế, Đại học Luật Hà Nội, 2011
2. Hiến chương Liên hợp quốc.
No comments:
Post a Comment