Tình huống: Ngày 15/08/2013 tại phân xưởng X của công ty da TH có xảy ra vụ ngừng việc tập thể. Nguyên nhân là do khi đến công ty làm việc, công nhân nhận được thông báo của giám đốc về việc giảm tiền ăn trưa giữa ca do công ty đang làm ăn thua lỗ. Không ai bảo ai, tất cả người lao động trong phân xưởng đều ngừng làm việc. Một số lao động đứng tán gẫu, một số ra căn tin uống nước, một số lên gặp chủ tịch công đoàn để phản ánh.
Hiện tượng trên có phải đình công hay không? Tại sao?
Trả lời:
Trước hết, ta sẽ tìm hiểu khái niệm về đình công. Và để xác định được một hiện tượng có phải là đình công hay không thì chúng ta phải dựa vào các dấu hiệu của đình công.
a. Khái niệm về Đình công.
Trước hết, về khái niệm đình công thì theo Từ điển giải thích thuật ngữ luật học của Trường Đại học Luật Hà Nội thì khái niệm đình công được định nghĩa như sau:“Đình công là sự ngừng việc tập thể, có tổ chức của NLĐ nhằm gây áp lực buộc NSDLĐ hoặc chủ thể khác phải thỏa mãn một hoặc một số yêu sách của tập thể NLĐ” [1]. Định nghĩa này tương đối đầy đủ, nêu được chủ thể tiến hành đình công, các dấu hiệu cơ bản của đình công, chủ thể bị đình công gây sức ép.
Trong Bộ Luật Lao Động năm 2012 hiện hành, tại Điều 209 có định nghĩa khái niệm đình công như sau: “Đình công là sự ngừng việc tạm thời, tự nguyện và có tổ chức của tập thể người lao động nhằm đạt được yêu cầu trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động”. So với khái niệm đình công trong pháp luật của một số nước thì khái niệm này đã chỉ ra được nhiều dấu hiệu cơ bản của đình công tuy nhiên chưa xác định được khái quát các mục đích của đình công và chưa quan tâm đến chủ thể nào chịu sức ép từ đình công. Theo như khái niệm đình công tại Điều 209-BLLĐ 2012 thì phạm vi đình công bị thu hẹp, nhà nước quy định như vậy nhằm hướng tới khái niệm đình công hợp pháp. Đình công là một hiện tượng khách quan trong nên kinh tế thị trường, không phụ thuộc vào các quan điểm hay sự ghi nhận của pháp luật. Từ bản chất của vấn đề và từ thực tế tồn tại của hiện tượng đình công, có thể hiểu khái quát như sau: “Đình công là sự ngừng việc tạm thời, tự nguyện, có tổ chức của tập thể lao động nhằm gây áp lực buộc bên người sử dụng lao động hoặc các chủ thể khác thỏa mãn các yêu sách về quyền và lợi ích mà họ quan tâm.” [2].
b. Các dấu hiệu cơ bản của Đình công.
- Thứ nhất: Đình công biểu hiện bằng sự ngừng việc tạm thời của nhiều người lao động (NLĐ).
Đây là dấu hiệu cơ bản và quan trọng nhất giữ vị trí trung tâm, liên kết các dấu hiệu khác tạo nên hiện tượng đình công.
Sự ngừng việc được hiểu là phản ứng của những NLĐ (những người cùng làm việc cho 1 chủ SDLĐ trong phạm vi: cả đơn vị, doanh nghiệp hoặc 1 bộ phận nằm trong doanh nghiệp) bằng cách không làm việc, không xin phép NSDLĐ, trong khi biết trước là người sử dụng lao động không đồng ý, nhưng NLĐ không bị xử lý kỷ luật vì đây là quyền của họ.
Sự ngừng việc này mang tính tạm thời: chỉ diễn ra trong một thời gian nhất định, khi đạt được yêu sách NLĐ sẽ quay trở lại làm việc. Trong thời gian đình công thì quan hệ lao động vẫn tồn tại.
Mức độ ngừng việc mang tính “triệt để”, ngừng việc “hoàn toàn”: Những người tham gia đình công không làm bất cứ công việc nào thuộc quan hệ lao động trong thời gian đình công, không thực hiện hành vi lao động. Các trường hợp là nghỉ việc lẻ tẻ, làm việc cầm chừng, làm không hết công suất máy móc, thời gian làm việc … thì không được coi là đình công và NLĐ có thể sẽ bị xử lý kỷ luật.
Đối chiếu với tình huống của đề bài: Người lao động trong cùng 1 phân xưởng X của công ty H đã ngừng làm việc mà không xin phép NSDLĐ (tất cả người lao động trong phân xưởng đều ngừng làm việc); sự ngừng việc này mang tính tạm thời; mức độ ngừng việc là triệt để, hoàn toàn (tất cả NLĐ trong phân xưởng đều ngừng việc, không thực hiện hành vi lao động). Hiện tượng của đề bài nêu ra đã thỏa mãn dấu hiệu thứ nhất của đình công.
Thứ hai: Đình công phải thể hiện sự tự nguyện của NLĐ: họ được quyền quyết định và họ tự do ý chí của mình trong việc quyết định ngừng việc, tham gia đình công mà hoàn toàn không bị người khác bắt buộc, cưỡng ép ngừng việc.
Đỗi chiếu với tình huống của đề bài: Những NLĐ trong phân xưởng X tự nguyện đình công thể hiện ở việc: “không ai bảo ai, tất cả NLĐ trong phân xưởng đều nghỉ việc.”. NLĐ trong phân xưởng X không bị ai ép buộc ngừng việc, mà họ đã tự quyết định ngừng việc. Hiện tượng của đề bài cũng thỏa mãn dấu hiệu thứ hai của đình công.
Thứ ba: Đình công luôn có tính tập thể: Đình công là quyền của NLĐ nhưng thực hiện đình công bao giờ cũng là hành vi mang tính tập thể. Tính tập thể phải được biểu hiện qua cả các yếu tố định tính và định lượng. Về yếu tố định lượng: biểu hiện ở số lượng có nhiều NLĐ (toàn bộ hoặc đa số những người cùng làm việc cho 1 chủ SDLĐ trong phạm vi: cả đơn vị, doanh nghiệp hoặc 1 bộ phận nằm trong doanh nghiệp) cùng tham gia ngừng việc. Về yếu tố định tính: ý chí của cá nhân và tập thể phải có sự trùng hợp, họ cùng chung ý chí, họ phải có sự kết hợp lại với nhau, họ phải cùng chung mục đích và hành động; ở tính đại diện cùa những người đó cho những người khác không tham gia đình công nhằm đạt được những lợi ích chung hoặc những nguyên tắc chung về quyền lợi trong quan hệ lao động. Tính tập thể (gồm yếu tố định tính và định lượng) là điều kiện đảm bảo thắng lợi cho đình công, đảm bảo tính hợp pháp cho sự ngừng việc của mỗi người lao động.
Đối chiếu với tình huống của đề bài: Về yếu tố định lượng: thì biểu hiện là tất cả NLĐ trong phân xưởng X cùng tham gia ngừng việc. Về yếu tố định tính: Họ có sự cùng chung ý chí trong việc ngừng làm việc (tất cả đều ngừng việc), tuy nhiên họ chưa thể hiện được sự kết hợp lại với nhau (chưa thể hiện rõ ràng về việc cùng chung mục đích; về tính đại diện nhằm đạt được những quyền và lợi ích chung hoặc đạt được những nguyên tắc chung về quyền lợi trong lao động): Một số lao động đứng tán gẫu, một số ra căn tin uống nước, một số lên gặp chủ tịch công đoàn để phản ánh. Theo như tình huống của đề bài thì chưa đủ căn cứ để xác định tính tập thể (định tính và định lượng) trong hiện tượng trên, vì vậy hiện tượng trên chưa thỏa mãn dấu hiệu thứ ba của đình công.
Thứ tư: Đình công luôn có tính tổ chức: Tính tổ chức được biểu hiện bằng sự có chủ định, có phối hợp, thống nhất về mặt ý chí, mục đích và hành động trong phạm vi những NLĐ ngừng việc. Điều đó có nghĩa là khi chuẩn bị và tiến hành đình công luôn có sự tổ chức, lãnh đạo, điều hành thống nhất của một hay một số người và có sự chấp hành, phối hợp thực hiện của những người khác trong phạm vi đình công. Đây cũng là một trong những điều kiện để xét tính hợp pháp của cuộc đình công.
Đối chiếu với tình huống của đề bài: NLĐ ngừng việc đã không có sự phối hợp với nhau, chưa xác định được sự thông nhất về mục đích, hành động (người thì ngồi tán gẫu, một số thì ra căng tin uống nước,v.v.) Vì vậy, đã không có người điều hành, lãnh đạo đình công, không có sự phối hợp thực hiện, hiện tượng trên chỉ là ngừng việc tạm thời. Vậy hiện tượng trên không thỏa mãn dấu hiện thứ tư của đình công.
Thứ năm: mục đích của đình công là nhằm đạt được những yêu sách về quyền và lợi ích mà những người thực hiện quan tâm: Sự ngừng việc của NLĐ phải nhằm đạt được những yêu sách về quyền và lợi ích của họ, thông thường đó là các quyền và lợi ích đang tranh chấp của chính những người đình công. Về hình thức, những yêu sách đó có thể hiện hữu bằng những nội dung ghi trong văn bản hoặc thể hiện bằng lời nói, khẩu hiện..v.v. Cá biệt cũng có thể là những yêu sách ngầm nhưng ai cũng hiểu trong hoàn cảnh nhất định đó, những người ngừng việc phản đối và yêu cầu những gì. Ví dụ: trường hợp doanh nghiệp cắt, giảm suất ăn trưa, người quản lý thay đổi giờ làm việc không hợp lý… và cả tập thể ngừng việc. Tuy họ không hoặc chưa trực tiếp tuyên bố yêu cầu của mình nhưng NSDLĐ, các cơ quan hữu quan, các phương tiện thông tin đều thừa nhận rằng họ đang phản đối những quyết định của bên người sử dụng lao động và yêu cầu NSDLĐ phải đảm bảo quyền lợi cho họ. Đây cũng được coi là yêu sách.
Đối chiếu với tình huống của đề bài: Ngày 15/08/2013 tại phân xưởng X của công ty da TH có xảy ra vụ ngừng việc tập thể. Nguyên nhân là do khi đến công ty làm việc, công nhân nhận được thông báo của giám đốc về việc giảm tiền ăn trưa giữa ca do công ty đang làm ăn thua lỗ, và NLĐ trong phân xưởng X đã ngừng việc toàn bộ. Như đã nói ở trên, sự ngừng việc này của NLĐ được thừa nhận rằng họ đang phản đối quyết định của giảm đốc (giảm tiền ăn trưa giữa ca) và có thể mục đích của sự ngừng việc này là nhằm hướng tới yêu cầu NSDLĐ đảm bảo quyền lợi của NLĐ trong phân xưởng. Hiện tượng trên đã thỏa mãn dấu hiệu thứ năm.
Kết luận: Hiện tượng trên của đề bài không phải là đình công vì đã không thỏa mãn đầy đủ tất cả 5 dấu hiệu của đình công.
No comments:
Post a Comment