Thực trạng kết hôn có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam - Baì tập nhóm - môn Luật Hôn Nhân và Gia Đình

Thực trạng kết hôn có yếu tố nước ngoài ở Việt Nam:

Những năm gần đây, tình trạng phụ nữ kết hôn với người nước ngoài là những vấn đề đang gây bức xúc trong đời sống xã hội. Hàng chục ngàn phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài mỗi năm tạo nên “cơn sốt” lấy chồng ngoại. Những tổ chức môi giới tại các nước trong khu vực, đặc biệt ở  Đài Loan đang sử dụng nhiều hình thức chào mời kết hôn, rao giá cho các cuộc kết hôn với phụ nữ Việt Nam, các loại quảng cáo như thế được đăng tải một cách công khai trên báo chí hoặc nơi công cộng đang gây ra sự bất bình trong dư luận công chúng.

Các số liệu thu thập được trong những năm qua cho thấy số lượng cô gái Việt Nam kết hôn với người Đài Loan phát triển mạnh vào năm 2000 và sau đó giảm đôi chút vào năm 2001 nhưng đến 2002 lại tăng trở lại. Từ năm 2003 số cuộc kết hôn Đài - Việt có giảm hơn, trong quý I/2004 vẫn có 2.423 phụ nữ kết hôn với người Đài Loan.

Mục đích lấy chồng nước ngoài của phụ nữ này hoàn toàn tuy hoàn toàn không giống nhau nhưng hầu hết họ đều kì vọng vào sự giàu có của người chồng để có cơ hội đổi đời và có điều kiện giúp gia đình thoát khỏi cảnh bần hàn, thậm chí có những người chấp nhận lấy cả những người già yếu, tàn tật…

Hiện nay, “làn sóng” kết hôn với người nước ngoài không còn tập trung hướng đến các chàng rể Đài Loan mà đã có sự chuyển dịch sang các quốc gia khác như Hàn quốc, Singapor, Malaysia và Trung quốc. Các đường dây môi giới hôn nhân hình thành trước đây, nay đã hoạt động mang tính chuyên nghiệp hơn và mở rộng phạm vi ở cả trong nước và nước ngoài.

Phụ nữ ở Đồng bằng sông Cửu Long lấy chồng là người nước ngoài có nhiều quốc tịch khác nhau, nhưng chủ yếu vẫn là người Đài Loan. Tỷ lệ cô dâu Việt kết hôn với người Đài Loan ở các tỉnh ĐBSCL cao vượt trội so với toàn quốc. Năm 2003, cả nước có 11.358 cô gái kết hôn với người Đài Loan thì ở các tỉnh ĐBSCL là 7.285 (chiếm 64,14%). Trong đó, Cần Thơ, Đồng Tháp là những điểm nóng của tình trạng này, sau đó là  An Giang, Vĩnh Long.

Theo nguồn thông tin của Phòng Kinh tế - Văn hóa Đài Bắc tại thành phố Hồ Chí Minh, đến tháng 7 năm 2005 số phụ nữ Việt Nam kết hôn với người Đài Loan đã lên đến khoảng 100 nghìn người.

Số liệu  thống kê của Sở Tư pháp thành phố Cần Thơ cho thấy số vụ kết hôn của phụ nữ Cần Thơ với người nước ngoài ngày càng tăng, tuy nhiên, theo thời gian và cơ cấu thì các vụ kết hôn này có sự thay đổi. Từ 2000 đến 2003, trong khi số phụ nữ kết hôn với người có quốc tịch Mỹ, Canađa và Ôxtrâylia có xu hướng giảm thì số kết hôn với người Đài Loan và Hàn Quốc lại tăng lên rất nhanh (Năm 2000 có 2.502 vụ, 2001 có 2.610 vụ, năm 2002 có 2.817, năm 2003 có 3.165 vụ).

Điểm nóng của phong trào lấy chồng Đài Loan của Cần Thơ là huyện Thốt Nốt, đặc biệt là xã Tân Lộc, nơi này còn có tên gọi là "Đảo Đài Loan”. Xã Thới Thuận cũng là điểm nóng của Thốt Nốt. Theo thống kê tại xã từ 1999-2003 đã có tới gần 45% vụ kết hôn với người Đài Loan trên tổng số các cuộc kết hôn nói chung trong xã (báo cáo của xã Thới Thuận về triển khai mô hình can thiệp tại xã Thới Thuận từ ngày 2 đến ngày 5/10/2005).

Từ  2004 đến nay, số phụ nữ kết hôn với người Đài Loan của TP Cần Thơ giảm hơn các năm trước, song tâm lý lấy chồng ngoại, hoặc mong muốn có cơ hội gả con cho người nước ngoài thì vẫn tiềm ẩn. Qua phỏng vấn lớp tập huấn Câu lạc bộ thực hiện đề án thí điểm, một số thành viên có người thân kết hôn với chú rể Đài Loan cho rằng hiện nay nhiều gia đình ở Thới Thuận đang chờ mối từ những phụ nữ (người ở xã đã lấy chồng Đài Loan) trở về giới thiệu; theo họ làm như vậy sẽ ít rủi ro hơn.

Những cô gái lấy chồng Đài Loan ở đây có độ tuổi trung bình là 22, (thấp nhất là 18 và cao nhất là 48). Trong khi đó những người chồng Đài Loan  có độ tuổi trung bình là 38, thấp nhất là 22 và cao nhất là 78. Như vậy, các cặp kết hôn có sự chênh lệch tuổi rất lớn. Bình quân người chồng lớn hơn vợ khoảng 15 tuổi. Có những cô chấp nhận kết hôn cả với những người đáng tuổi cha chú mình.

Kết quả nghiên cứu năm 2004 và qua số liệu của các cơ quan hữu trách cho thấy số phụ nữ kết hôn với người nước ngoài tại Đồng Tháp thời gian qua đã tăng đột biến. Năm 1993, Đồng Tháp chỉ có 2 vụ kết hôn với người nước ngoài, 1998 có 210 vụ gấp 100 lần so với 5 năm trước. Năm 2003 có 1736 gấp 70 lần so với 5 năm trước. Trong việc kết hôn với người nước ngoài, thì kết hôn với người Đài Loan chiếm tỷ lệ rất cao (chiếm 80,51%).

Tính từ năm 2005 đến hết năm 2010 đã có gần 300.000 công dân Việt Nam kết hôn với người nước ngoài hoặc kết hôn với công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài, thuộc hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau. Theo đánh giá của Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội việc phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài ngày càng gia tăng. Đặc biệt, hiện tượng người Việt Nam lập gia đình với người nước ngoài thông qua các hình thức môi giới hôn nhân bất hợp pháp đang làm tiềm ẩn nguy cơ rủi ro đối với phụ nữ Việt Nam.