Đề cương Luật Hiến pháp - Bài 9 - Chủ tịch nước

I. Vị trí của Chủ tịch nước

Vị trí của Chủ tịch nước do Quốc hội quy định.Hiến pháp đã quy định vị trí của Chủ tịch nước tại điều 101.
Chủ tịch nước là người đứng đầu nhà nước, thay mặt cho nhà nước trong các hoạt động đối nội và đối ngoại.
Chủ tịch nước là nguyên thủ quốc gia, ở các nước khác nhau thì nguyên thủ quốc gia có thể là vua, tổng thống...

II. Nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước

1. Những nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước trong lĩnh vực đối nội.

- Chủ tịch nước thay mặt nhà nước công bố Hiến pháp và Luật đã được Quốc hội biểu quyết thông qua, cũng như pháp lệnh đã được UBTVQH thông qua. Chủ tịch nước chỉ có quyền công bố mà không có quyền yêu cầu Quốc hội thảo luận lại những văn bản đó, vì ở nước ta Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.

Đối với pháp lệnh , nghị quyết của UBTVQH về các vấn đề như : phê chuẩn đề nghị của TTCP đối với việc bổ nhiệm, miến nhiệm, cách chức các phó TTCP, bộ trưởng,các thành viên Chính phủ... Chủ tịch nước có quyền đề nghị UBTVQH xem xét lại trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày thông qua.(Đ103 đ7).

Nếu UBTVQH nhất trí với CTN thì phải báo cho CTN biết.

Trong trường hợp UBTVQH vẫn biểu quyết tán thành văn bản đó mà CTN vẫn không nhất trí thì CTN trình Quốc hội quyết định tại kì họp gần nhất.

- Chủ tịch nước có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, ban hành lệnh, quyết định để thực hiện nhiệm vụ,quyền hạn của mình.

- Chủ tịch nước giữ chức Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và an ninh, thống lĩnh lực lượng vũ trang.

- Chủ tịch đề nghị Quốc hội bầu,bãi nhiệm,miễn nhiệm Phó CTN,TTCP,CATATC,VTVKSTC, chủ tịch nước có quyền bổ nhiệm,miễn nhiệm, cách chức đối với Chánh án, phó Chánh án, thẩm phán các Tòa án địa phương và các Tòa án quân sự.

- Chủ tịch nước căn cứ vào Nghị quyết của Quốc hội hoặc UBTVQH để công bố quyết định đại xá nhân các ngày lễ tết đối với người phạm tội; hoặc tuyên bố tình trạng chiến tranh; ban bố tình tạng khẩn cấp trong cả nước hoặc tổng động viên ...

- Chủ tịch nước có quyền tham dự các phiên họp của UBTVQH, Chính phủ khi xét thấy cần thiết.

Chính phủ, TANDTC,VKSNDTC phải báo cáo về hoạt động của mình đối với CTN.CATANDTC,VTVKSNDTC trình CTN ý kiến của mình về những trường hợp xin ân giảm.

- CTN chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội.Quốc hội xem xét báo cáo của CTN,bãi bỏ các lệnh,quyết định chủa CTN nếu trái với Hiến pháp, luật và Nghị quyết của Quốc hội.

- CTN quyết định phong hàm,cấp sĩ quan cấp cao trong các lực lượng vũ trang nhân dân, hàm và cấp ngoại giao cũng như những hàm và cấp nhà nước khác, quyết định tặng thưởng huân,huy chương và danh hiệu vinh dự nhà nước (bà mẹ VN anh hùng, nhà giáo nhân dân...)

2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước trong lĩnh vực đối ngoại.

- Chủ tịch nước thay mặt nhà nước để cử, triệu hồi đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam ở nước ngoài và các tổ chức quốc tế; cũng như tiếp nhận đại sứ đặc mệnh toàn quyền của các nước đến Việt Nam.

- Chủ tịch nước có quyền nhân danh nước CHXHCNVN tiến hành đàm phán, ký kết điều ước quốc tế với người đứng đầu nhà nước khác hoặc phê chuẩn những điều ước quốc tế mà Chính phủ ký kết, trừ những trường hợp CTN thấy cần trình Quốc hội quyết định.

- Chủ tịch nước có quyền cho nhập quốc tịch VN, cho thôi quốc tịch VN hoặc tước quốc tịch VN.

III. Việc bầu cử CTN và phó CTN:

1. CTN:

- Do QH bầu ra, theo nguyên tắc bỏ phiếu kín

- CTN phải là đại biểu QH theo sự giới thiệu của UBTVQH.

- Nhiệm kì của QH là 5 năm theo nhiệm kì của QH. Khi QH hết nhiệm kì, CTN tiếp tục làm nhiệm vụ cho đến khi QH khoá mới bầu CTN mới.

- CTN thực hiện nhiệm vụ của mình từ kì họp thứ nhất đến kì họp đầu tiên của khoá sau (khi CTN được QH khoá tiếp bầu ra).

2. Phó CTN:

- Do QH bầu ra trong số các ĐBQH theo sự giới thiệu của CTN.

- Khi CTN không làm việc được trong một thời gian dài thì P.CTN làm thay.

Chú ý: để giúp CTN và P. CTN thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn của mình, văn phòng CTN được thành lập gồm: Chánh, phó văn phòng, các vụ: tổ chức – hành chính, vụ pháp luật, vụ dân nguyện, vụ tổng hợp, vụ đối kháng.