Quy định pháp luật Việt Nam về xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Bài tập học kỳ Luật Cạnh tranh.

Cạnh tranh là một trong những quy luật kinh tế cơ bản của nền kinh tế thị trường. Đảm bảo cạnh tranh tự do và công bằng thường được coi là giải pháp quan trọng nhằm đảm bảo môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh. Tuy nhiên, cạnh tranh bao giờ cũng là thứ áp lực rất lớn đối với mỗi doanh nghiệp trên thị trường. Để chống lại đối thủ cạnh tranh, duy trì sự tồn tại, mở rộng thị trường, thu nhiều lợi nhuận, doanh nghiệp đôi khi sử dụng các phương pháp cạnh tranh không lành mạnh, có thể ảnh hưởng, gây thiệt hại cho người tiêu dùng, cho doanh nghiệp khác và môi trường cạnh tranh lành mạnh. Do đó, yêu cầu tất yếu là sự ra đời hệ thống pháp luật cạnh tranh nói chung và các quy định về xử lí hành vi cạnh tranh không lành mạnh nói riêng để có thể xử phạt nghiêm khắc và tiến tới xóa bỏ các hành vi cạnh tranh không lành mạnh tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, công bằng, đẩy nhanh tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Nắm được tầm quan trọng của vấn đề này, em xin lựa chọn đề bài: “Quy định pháp luật VN về xử lí hành vi cạnh tranh không lành mạnh” để trình bày những hiểu biết của em về vấn đề này. Trong quá trình tìm hiểu, em khó tránh khỏi sai sót, kính mong nhận được sự góp ý của thầy cô để bài làm của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn.

NỘI DUNG

1. CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÍ HÀNH VI CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH 

1.1. Hành vi cạnh tranh không lành mạnh

1.1.1. Khái niệm hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi cạnh tranh của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh trái với các chuẩn mực thông thường về đạo đức kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác hoặc người tiêu dùng (Theo khoản 4, Điều 3 Luật cạnh tranh năm 2004). 

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh có những đặc điểm cơ bản sau:

- Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi cạnh tranh do các chủ thể kinh doanh trên thị trường thực hiện nhằm mục đích lợi nhuận. 

- Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là những hành vi có tính chất đối lập, đi ngược lại các thông lệ tốt, các nguyên tắc đạo đức kinh doanh, có thể hiểu là những quy tắc xử sự chung đã được chấp nhận rộng rãi và lâu dài trong hoạt động kinh doanh trên thị trường.

- Hành vi cạnh tranh không lành mạnh gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác hoặc của người tiêu dùng.

1.1.2. Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh theo quy định tại Điều 39 Luật cạnh tranh bao gồm:

-  Chỉ dẫn gây nhầm lẫn;

-  Xâm phạm bí mật kinh doanh;

-  Ép buộc trong kinh doanh; 

-  Gièm pha doanh nghiệp khác;

-  Gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác;

-  Quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh;

-  Khuyến mại nhằm cạnh tranh không lành mạnh;

-  Phân biệt đối xử của hiệp hội;

-  Bán hàng đa cấp bất chính;

-  Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh khác theo tiêu chí xác định tại khoản 4 Điều 3 của Luật Cạnh tranh năm 2004 do Chính phủ quy định.

1.1.3.  Xử lí hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi gây nguy hại cho xã hội, gây thiệt hại cho người tiêu dùng, cho các đối thủ cạnh tranh nói riêng và cho môi trường cạnh tranh nói chung. Vì thế, Nhà nước áp dụng các chế tài phù hợp là tổng hợp các biện pháp xử lý buộc các chủ thể đó phải gánh chịu những hậu quả bất lợi do đã có hành vi cạnh tranh không lành mạnh gây thiệt hại cho các chủ thể kinh doanh và các chủ thể khác. Các chế tài này nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các doanh nghiệp, chống lại hành vi cạnh tranh không lành mạnh của các doanh nghiệp đối thủ; bảo vệ quyền lợi của cho khách hàng; là công cụ góp phần tạo lập môi trường kinh doanh và cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng, công bằng.

1.2. Quy định của pháp luật về xử lí hành vi cạnh tranh không lành mạnh

1.2.1. Thẩm quyền xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Căn cứ vào điểm d khoản 2 Điều 49 Luật cạnh tranh và Điều 40 Nghị định 71/2014/NĐ-CP, thẩm quyền xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh thuộc về cơ quan quản lí cạnh tranh (cụ thể từ Điều 40 đến Điều 48 Luật cạnh tranh). Căn cứ Nghị định 99/2013/NĐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp thì thanh tra Khoa học và Công nghệ có thẩm quyền xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp. Riêng hành vi chỉ dẫn gây nhầm lẫn và hành vi xâm phạm bí mật kinh doanh là hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ được quy định ở cả Luật cạnh tranh và luật sở hữu trí tuệ nên thẩm quyền xử lý thuộc cả hai cơ quan là cục quản lý cạnh tranh và thanh tra khoa học và công nghệ. Trường hợp này, chủ thể có quyền có thể lựa chọn một trong các cơ quan để yêu cầu giải quyết, hoặc nếu đồng thời nộp đơn yêu cầu nhiều cơ quan có thẩm quyền thì cơ quan thụ lý đầu tiên có thẩm quyền giải quyết.

1.2.2. Trình tự xử lý các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh

1.2.2.1. Căn cứ xử lí hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Thứ nhất, phải có hành vi cạnh tranh không lành mạnh: Hành vi cạnh tranh có bản chất là hành vi chiếm đoạt ưu thế cạnh tranh, hủy hoại ưu thế cạnh tranh của doanh nghiệp khác một cách bất hợp pháp hoặc là hành vi tạo ra ưu thế cạnh tranh giả tạo.

Thứ hai, phải có thiệt hại trong cạnh tranh không lành mạnh. Thiệt hại là một đặc điểm cơ bản của hành vi cạnh tranh không lành mạnh và là điểm phân biệt giữa cạnh tranh không lành mạnh với thỏa thuận hạn chế cạnh tranh. Việc xác định thiệt hại là một yêu cầu bắt buộc và cần thiết để bên bị hại có căn cứ đòi bồi thường và cơ quan có thẩm quyền áp dụng chế tài bồi thường thiệt hại.

Thứ ba, phải có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi cạnh tranh không lành mạnh và thiệt hại. Quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm và thiệt hại là mối quan hệ trực tiếp, không phải là sự suy diễn chủ quan. Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi diễn ra trước, thiệt hại trực tiếp do hành vi đó gây ra xảy ra sau. Bên thực hiện hành vi cạnh tranh không lành mạnh chỉ phải chịu trách nhiệm pháp lý và các chế tài tương ứng khi gây ra thiệt hại nhất định cho đối thủ cạnh tranh, mà nguyên nhân trực tiếp là hành vi cạnh tranh không lành mạnh của mình.

Thứ tư, phải có lỗi trong cạnh tranh không lành mạnh. Lỗi là trạng thái tâm lý của người có hành vi vi phạm, phản ánh nhận thức của người đó đối với hành vi và hậu quả của hành vi mà họ thực hiện. Hành vi cạnh tranh bị coi là có lỗi và không lành mạnh là hành vi vi phạm các tập quán nghề nghiệp, phá vỡ quan hệ bình đẳng, công bằng trong quan hệ cạnh tranh trên thị trường.

1.2.2.2. Các hình thức xử lí hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Các hình thức xử phạt hành chính: Theo Điều 3 Nghị định 71/2014/NĐ-CP thì đối với mỗi hành vi vi phạm, tổ chức cá nhân vi phạm phải chịu một trong các hình thức xử phạt chính cảnh cáo hoặc phạt tiền. Mức tiền phạt tối đa đối với hành vi vi phạm quy định về cạnh tranh không lành mạnh là 100.000.000 đồng đối với cá nhân và 200.000.000 đồng đối với tổ chức. Mức tiền phạt cụ thể đối với một hành vi vi phạm quy định về cạnh tranh không lành mạnh và vi phạm pháp luật về cạnh tranh khác là mức trung bình của khung tiền phạt được quy định đối với hành vi đó; nếu có tình tiết giảm nhẹ thì mức tiền phạt có thể giảm xuống nhưng không được giảm quá mức tối thiểu của khung tiền phạt; nếu có tình tiết tăng nặng thì mức tiền phạt có thể tăng lên nhưng không được vượt quá mức tiền phạt tối đa của khung tiền phạt. (Điều 5 Nghị định 71/2014). Mục 4 Chương II Nghị định 71/2014 có quy định từng mức phạt cụ thể đối với từng hành vi cạnh tranh không lành mạnh từ Điều 28 đến Điều 36 nhằm hướng dẫn chi tiết mức phạt đối với các hành 

vi vi phạm cụ thể. 

Các hình thức xử phạt bổ sung: tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về cạnh tranh còn có thể bị áp dụng một hoặc các hình thức xử phạt bổ sung như: Thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề; Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm pháp luật về cạnh tranh bao gồm cả tịch thu khoản lợi nhuận thu được từ việc thực hiện hành vi vi phạm.

Các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 3 Nghị định 71/2004, theo đó khi hành vi cạnh tranh không lành mạnh gây ra những tổn thất về vật chất và tinh thần cho bên có quyền thì phải bồi thường thiệt hại nhằm khôi phục, đền bù nhằm bù đắp những tổn thất đó. Khi áp dụng chế tài bồi thường thiệt hại đối với hành vi cạnh tranh không lành mạnh thì dẫn chiếu đến pháp luật dân sự, cụ thể là áp dụng theo các quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng (Chương XXI của Bộ luật Dân sự năm 2005).

Bên cạnh các biện pháp xử lý hành chính và dân sự nói trên, các hành vi cạnh tranh không lành mạnh còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với các tội danh như: Tội sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 156 BLHS), tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 157 BLHS), tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi (Điều 158 BLHS); tội lừa dối khách hàng (Điều 162 BLHS); tội quảng cáo gian dối (Điều 168 BLHS). Các tội danh này thường có hình phạt là phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù có thời hạn. Quy định này của pháp luật đã phần nào thể hiện tính răn đe mạnh mẽ của Nhà nước.

2. THỰC TIỄN XỬ LÝ HÀNH VI CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT

2.1. Thực tiễn xử lí hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Để tìm hiểu thực tiễn xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh, em xin trình bày về tình hình xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh năm 2013 bởi báo cáo thường niên của Cục quản lý cạnh tranh năm 2014 chưa được công bố. Theo báo cáo thường niên của Cục quản lý cạnh tranh năm 2013 thì trong năm 2013, Cục QLCT đã tiến hành điều tra và xử lý 24 vụ việc liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh (trong đó có 03 vụ việc được khởi xướng trong năm 2013 và kết thúc điều tra 21 vụ việc được khởi xướng trong năm 2012) cụ thể như sau: 

- Đối với 03 vụ việc được khởi xướng điều tra trong năm 2013, có 02 vụ việc liên quan đến hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh do Cục QLCT khởi xướng và 01 vụ liên quan đến hành vi bán hàng đa cấp bất chính. »

- Đối với 21 vụ việc được khởi xướng trong năm 2012, có 17 vụ việc liên quan đến hành vi quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh; 03 vụ liên quan đến hành vi bán hàng đa cấp bất chính và 01 vụ liên quan đến hành vi gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác.

Trong tổng số 24 vụ việc đã kết thúc điều tra trong năm 2013, Cục đã ra quyết định xử lý đối với 20 vụ việc, thu về ngân sách nhà nước tổng số tiền phạt và án phí xử lý vụ việc cạnh tranh tổng cộng 650.000.000 đồng (Sáu trăm năm mươi triệu đồng).

Bảng thống kê điều tra vụ việc cạnh tranh không lành mạnh

Các loại hành vi cạnh tranh không lành mạnh 2009 2010 2011 2012 2013

Quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành 5 20 33 17 2

Khuyến mại nhằm cạnh tranh không lành mạnh 2 2

Gièm pha doanh nghiệp khác 4 1 2

Chỉ dẫn gây nhầm lẫn 1

Bán hàng đa cấp bất chính 3 4 1 3 1

Gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác 1

Tổng số 14 28 36 21 3

So những năm trước, số vụ việc cạnh tranh không lành mạnh do Cục QLCT xử lý trong năm 2013 giảm mạnh do gặp vướng mắc về cơ sở pháp lý liên quan đến thẩm quyền xử phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Trước đây Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính 2002 sửa đổi bổ sung năm 2008 đã quy định thẩm quyền phạt tiền tối đa của Cục trưởng Cục QLCT (thủ trưởng cơ quan quản lý cạnh tranh) là 70 triệu đồng. Tuy nhiên, Luật Xử lý vi phạm hành chính có hiệu lực từ tháng 7/2013 đã không quy định thẩm quyền của Cục trưởng Cục QLCT. Điều này khiến cơ quan quản lý cạnh tranh gặp vướng mắc về thẩm quyền xử lý và phải tạm ngừng công tác xử lý các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh để tập trung hoàn thiện cơ sở pháp lý. Hiện nay, Nghị định số 71/2014/NĐ-CP đã có hiệu lực và thay thế Nghị định số 120/2005/NĐ-CP về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh đã làm rõ vấn đề thẩm quyền xử lý, xử phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh của thủ trưởng cơ quan quản lý cạnh tranh.

Qua thực tiễn các hoạt động kinh doanh diễn ra trên thị trường, có thể thấy, số lượng vụ việc do Cục Quản lý cạnh tranh xử lý còn chưa nhiều so với thực tế các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh đã xảy ra ảnh. Số lượng các vụ việc liên quan đến cạnh tranh không lành mạnh do các cơ quan khác xử lý cũng hạn chế, các biện pháp xử phạt hành chính vẫn chưa đủ tác dụng răn đe doanh nghiệp. Nhà nước chỉ coi những hành vi xâm hại quyền lợi của người tiêu dùng là tội phạm và áp dụng chế tài hình sự khi hành vi đó có tính chất nguy hiểm cao, gây tổn hại nghiêm trọng cho tính mạng, sức khoẻ và tài sản của viười tiêu dùng. Để có thể áp dụng chế tài hình sự cho người vi phạm, buộc phải chứng minh được các yếu tố cấu thành tội phạm, điều đó không phải là đơn giản. Trong khi đó, các hành vi cạnh tranh không lành mạnh lại xảy ra khá phổ biến và đã gây ra không ít tổn hại cho người tiêu dùng. Do đó, quyền lợi của người tiêu dùng cần thiết phải có sự bảo vệ của các chế tài hình sự, nhằm tránh sự xâm hại của các hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

2.2. Đánh giá và một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh

2.2.1. Ưu điểm

- Pháp luật về xử lý cạnh tranh không lành mạnh đã tương đối toàn diện. Điều 9 Luật Cạnh tranh đã liệt kê 9 hành vi cạnh tranh bị coi là không lành mạnh và quy định cấu thành pháp lý của chúng cũng như các biện pháp, trình tự xử lý cụ thể, ngoài ra khoản 10 Điều 39 Luật cạnh tranh còn có quy định: “Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh khác theo tiêu chí xác định tại khoản 3 Điều 4 của Luật này do Chính phủ quy định” để pháp luật có thêm những quy định nhằm ngăn chặn, xử lý thích hợp trong trường hợp thực tiễn thương mại xuất hiện các hành vi cạnh tranh không lành mạnh mới.

- Các chế tài xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh mang tính đa dạng bao gồm hình thức xử phạt chính, hình thức xử phạt bổ sung, các biện pháp khắc phục hậu quả, chế tài bồi thường thiệt hại… giúp cơ quan xử lý có thể lựa chọn những hình thức xử lý phù hợp để áp dụng vào những vụ việc cụ thể đồng thời đạt được những mục đích khác nhau của việc áp dụng chế tài.

- Chế tài xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh mang tính cụ thể. Hình thức phạt tiền đối với hành vi cạnh tranh không lành mạnh được áo dụng theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính, theo đó mức tiền được ấn định trước và được quy định theo khung tiền phạt. Quy định về mức tiền phạt cụ thể như thế này có ưu điểm là dễ áp dụng trên thực tế, khi có hành vi vi phạm, cơ quan nhà nước chỉ cần đưa ra mức phạt tiền trong phạm vi khung tiền phạt đó.

2.2.2. Hạn chế và các một số kiến nghị nhằm nângcao hiệu quả trong xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống pháp luật.

- Chế tài phạt tiền còn nhiều bất cập, tuy đã được sửa đổi trong Nghị định 71/2014/NĐ-CP nhưng quy định khung tiền phạt thường nhanh chóng lạc hậu theo thời gian và không mang nhiều tính răn đe với các đối tượng vi phạm bởi có thể thấy, trên thực tế, những hành vi cạnh tranh không lành mạnh có thể mang lại lợi ích cho doanh nghiệp nhiều hơn số tiền phạt họ phải gánh chịu. Bên cạnh đó, còn tồn tại sự không thống nhất mức phạt giữa các quy định pháp luật đối với cùng hành vi vi phạm. Ví dụ, liên quan đến hành vi quảng cáo gian dối, sai sự thật về chất lượng hàng hóa đã đăng kí (có thể nhằm cạnh tranh không lành mạnh) có 2 văn bản quy định về xử phạt vi phạm hành chính với chủ thể có hành vi vi phạm. (i) Hành vi quảng cáo đưa thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn cho khách hàng bị xử lý theo Điều 33 Nghị định 71/2014/NĐ-CP với mức phạt tiền 80.000.000 đến 140.000.000 đồng. (ii) Hành vi quảng cáo lừa dối, gây nhầm lẫn cho công chúng, người tiêu dùng, khách hàng hoặc lừa dối, gây nhầm lẫn về tính năng, công dụng của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ được quảng cáo thì bị xử phạt theo Điều 51 Nghị định 158/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo với mức phạt từ 50.000.000 đến 70.000.000 đồng. Sự khác biệt về mức tiền phạt có thể tạo nên sự thiếu công bằng khi áp dụng các văn bản pháp luật khác nhau để xử lý cùng một hành vi có mức độ như nhau, do đó cần phải có được sự thống nhất giữa các lĩnh vực pháp luật khác nhau khi xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh. 

- Bên cạnh sự thống nhất đó, cũng cần đảm bảo tính toàn diện, thống nhất trong hệ thống pháp luật để tạo cơ sở cho việc xử lý hành vi vi phạm. Như: việc liệt kê các hành vi hạn chế cạnh tranh và thêm điều khoản mở tại khoản 10 Điều 39 Luật cạnh tranh như phân tích ở trên tuy có những ưu điểm nhưng cũng còn những hạn chế trong việc thực thi. Bởi, trên thực tế, khi có hành vi đáp ứng đủ các tiêu chí tại khoản 3 Điều 4 có thể xác định là hành vi cạnh tranh không lành mạnh nhưng hành vi đó lại chưa được Chính phủ quy định thì việc xử lý lại gặp khó khăn. Do đó, theo em, nên bỏ cụm từ “do Chính phủ quy định” để những hành vi cạnh tranh không lành mạnh phát sinh mới trên thực tế pháp luật chưa kịp thời điều chỉnh thì vẫn bị xử phạt theo quy định của luật cạnh tranh. Tiếp nữa, cần bổ sung các hành vi cạnh tranh không lành mạnh vi phạm nhãn hiệu hàng hóa, kiểu dáng công nghiệp vào nhóm hành vi chỉ dẫn gây nhầm lẫn; làm rõ các dấu hiệu nhận diện đối với biểu tượng, khẩu hiệu kinh doanh; cần có văn bản hướng dẫn, quy định các dấu hiệu nhận diện hành vi nói xấu, gièm pha doanh nghiệp khác để phân biệt và xác định ranh giới với quyền tự do ngôn luận, tự do phê bình; bổ sung quy định về hành vi bán hàng hóa hoặc dịch vụ dưới giá thành toàn bộ nhằm cạnh tranh không lành mạnh (bán phá giá) vào nhóm hành vi cạnh tranh không lành mạnh... bởi pháp luật cạnh tranh còn chưa quy định cụ thể, rõ ràng nên việc xử lý các hành vi này chưa có hiệu quả

- Quy định rõ chế tài bồi thường thiệt hại do hành vi cạnh tranh không lành mạnh gây ra, bởi quy định dẫn chiếu sang dân sự như hiện hành khiến cơ quan có thẩm quyền xử lý gặp khó khăn trong giải quyết, khiến các chủ thể có quyền cũng gặp khó khăn trong việc xác định chính xác lợi ích chính đáng của mình. Theo đó, cần quy định rõ về chủ thể và mức bồi thường thiệt hại cũng như cách xác định thiệt hại một cách cụ thể, rõ ràng.

- Theo em, cũng cần áp dụng hòa giải trong  giải quyết các vụ việc cạnh tranh để phù hợp với thực tế, có thể đạt hiệu quả cao hơn dùng các chế tài mạnh mẽ. 

Thứ hai, cần nâng cao năng lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Cụ thể như tăng cường công tác đào tạo cán bộ chuyên trách giải quyết các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh, nhất là các điều tra viên để bổ sung lực lượng cho cơ quan quản lý cạnh tranh, bồi dưỡng cho đội ngũ Thẩm phán những kiến thức, kinh nghiệm cần thiết cho việc xử lý các vụ kiện về cạnh tranh không lành mạnh, xây dựng các chương trình trao đổi, hợp tác với các nước có nền kinh tế thị trường phát triển và có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực đấu tranh chống cạnh tranh không lành mạnh. Trên thực tế, số cán bộ chuyên trách giải quyết các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh không nhiều, so với những hành vi cạnh tranh không lành mạnh vẫn là con số quá ít ỏi, hơn nữa, thời gian tối đa quy định cho việc xử lý cũng không nhiều nên cần có những quy định cụ thể hơn về thời gian tối đa cho phù hợp để việc xử lý các hành vi được thực hiện có hiệu quả hơn.

Thứ ba, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao văn hóa pháp lý cho các chủ thể tham gia cạnh tranh và người tiêu dùng. Đối tượng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về cạnh tranh không lành mạnh trước hết là cộng đồng doanh nghiệp và các hiệp hội ngành nghề kinh tế, sau đó là người tiêu dùng trong toàn xã hội. Nhà nước cũng cần có những hình thức tuyên truyền, phổ biến những quy định liên quan đến trình tự, thủ tục khiếu nại, khởi kiện đối với hành vi cạnh tranh không lành mạnh; tổng kết kinh nghiệm xử lý các vụ khiếu nại, khiếu kiện; công khai những vụ việc đã được xử lý và các chế tài đã áp dụng đối với các doanh nghiệp vi phạm trên các phương tiện truyền thông để giáo dục, răn đe các doanh nghiệp khác. 

KẾT LUẬN

Qua việc tìm hiểu những quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay về xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh, có thể thấy quy định của pháp luật đã khá hoàn thiện và bao quát được hầu hết các vấn đề liên quan. Tuy nhiên, cũng còn thể hiện một số bất cập do chưa theo kịp và dự liệu được hết các trường hợp có thể xảy ra trên thực tế. Do đó, yêu cầu đặt ra là hoàn thiện quy định pháp luật một cách toàn diện hơn và để các quy định đó được thực hiện có hiệu quả trên thực tế, yêu cầu phải nâng cao trình độ cán bộ có thẩm quyền trong xử lý cũng như nâng cao hiểu biết cũng như ý thức của các doanh nghiệp và người tiêu dùng để có được môi trường cạnh tranh hoàn hảo, thúc đẩy phát triển kinh tế.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình luật cạnh tranh, Nxb. CAND, Hà Nội, 2011.

2. Luật cạnh tranh năm 2004

3. Bộ luật Dân sự năm 2005

4. Bộ luật Hình sự

5. Nghị định của Chính phủ số 71/2014/NĐ-CP ngày 21/7/2014 về xử lí vi phạm pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh.

6. Nghị định của Chính phủ số 06/2006/NĐ-CP ngày 09/01/2006 về việc thành lập và quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục quản lí cạnh tranh.

7. Nghị định của Chính phủ số 158/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo.

8. Quách Thị Hương Giang, “Chế tài đối với hành vi cạnh tranh không lành mạnh theo pháp luật Việt Nam” , Luận văn thạc sĩ luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội, 2011.