Điều 98. Án phí
Án phí là tất cả chi phí để tiến hành tố tụng hình sự bao gồm tiền thù lao cho người làm chứng, người bị hại, người giám định, người phiên dịch, người bào chữa trong trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng chỉ định và các khoản chi phí khác theo quy định của pháp luật; án phí dân sự trong vụ án hình sự.
1. qua trình giải quyết vụ án hình sự là một quá trình trong đó các cơ quan tiến hành tố tụng như cơ quan điều tra, kiểm sát, toà án tiến hành các biện pháp khác nhau nhằm làm sáng tỏ vụ án bao gồm xác định hành vi phạm tội, người phạm tội và giải quyết trách nhiệm hình sự cũng như dân sự của người đó. Quá trình này bao gồm các giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử ở các cấp toà án khác nhau. Nó có thể được thực hiện trong một khoảng thời gian không dài (vài ba tháng) trong phạm vi một địa phương (một quận, huyện) và cũng có thể được thực hiện trong một khoảng thời gian rất dài (nhiều năm), ở nhiều địa phương thậm chí nhiều quốc gia khác nhau. Chính vì vậy, chi phí cho quá trình giải quyết vụ án hình sự là rất lớn. Lẽ đương nhiên, nhà nước phải có những khoản tiền khác nhau để chi phí cho hoạt động tố tụng hình sự, thế nhưng vụ án hình sự diễn ra là do có người phạm tội. Vì vậy, người phạm tội phải có trách nhiệm cùng với nhà nước chịu một phần những chi phí cho quá trình giải quyết vụ án hình sự.
2. Trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, ngoài trách nhiệm hình sự của người phạm tội, các cơ quan tiến hành tố tụng còn phải giải quyết trách nhiệm dân sự của những người liên quan và cũng tương tự như nêu trên, những người này cũng phải chịu trách nhiệm một phần những chi phí của nhà nước đã tiêu tốn trong quá trình giải quyết phần dân sự trong vụ án hình sự.
3. án phí là số tiền mà hội đồng xét xử quyết định một người nào đó phải nộp vào công quỹ để góp phần chi phí cho các hoạt động tố tụng hình sự khác nhau và trả tiền thù lao cho những người có quyền hưởng thù lao khi tham gia vào quá trình giải quyết vụ án hình sự. Những người có quyền hưởng thù lao khi tham gia giải quyết vụ án hình sự là người làm chứng, người bị hại, người giám định, người phiên dịch, người bào chữa trong trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng chỉ định.
4. ở nước ta, trước khi có văn bản của Chính phủ quy định về án phí, án phí được quy định trong các văn bản của Toà án nhân dân tối cao. Ngày 1/6/1976 Toà án nhân dân tối cao đã ra thông tư số 40/TATC về chế độ án phí, lệ phí. Tiếp theo đó, Toà án nhân dân tối cao lại có Công văn số 114/NCPL ngày 19/3/1977, số 434/NCPL ngày 28/6/1977 và số 342/NCPL ngày 10/6/1978 giải thích và hướng dẫn thi hành Thông tư số 40/TATC nói trên. Tiếp đó các văn bản nêu trên được thay thế bởi Thông tư số 85/TATC ngày 6/8/1982 của Toà án nhân dân tối cao về chế độ án phí, lệ phí tại toà án nhân dân. Ngày 16/8/1988, Toà án nhân dân tối cao lại ra Thông tư số 03/NCPL và ngày 28/4/1989 ra Thông tư số 02/NCPL điều chỉnh các mức án phí, lệ phí quy định tại Thông tư số 85/TATC ngày 6/8/1982. Các quy định về án phí trong các văn bản nêu trên đã được thi hành tới năm 1997 thì được thay thế bằng Nghị định số 70/CP ngày 12/6/1997 của Chính phủ quy định về án phí, lệ phi toà án.
5. Trong tố tụng hình sự, án phí bao gồm án phí hình sự và án phí dân sự trong vụ án hình sự. Theo các quy định của Nghị định số 70/CP ngày 12/6/1997 của Chính phủ quy định về án phí và lệ phí toà án thì án phí hình sự bao gồm án phí hình sự sơ thẩm, án phí hình sự sơ thẩm đồng thời chung thẩm, án phí hình sự phúc thẩm. Mức án phí hình sự sơ thẩm, án phí hình sự sơ thẩm đồng thời chung thẩm, án phí hình sự phúc thẩm là 50.000đồng (năm mươi nghìn đồng). Khi xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm thì người bị kết án không phải chịu án phí. án phí được hội đồng xét xử định rõ trong bản án và chỉ được thu khi vụ án đã được giải quyết bằng một bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật.
6. án phí hình sự sơ thẩm, án phí hình sự sơ thẩm đồng thời chung thẩm được quy định như sau:
- Người bị kết án phải chịu án phí sơ thẩm là 50.000đ.
- Trong trường hợp vụ án được khởi tố theo yêu cầu của người bị hại, nếu toà án tuyên bố bị cáo không phạm tội thì người bị hại đã khởi kiện phải nộp án phí là 50.000đ.
7. án phí hình sự phúc thẩm được quy định như sau:
- Bị cáo kháng cáo phải chịu án phí phúc thẩm là 50.000đ nếu toà án cấp phúc thẩm giữ nguyên quyết định về hình sự của bản án, quyết định sơ thẩm đối với bị cáo kháng cáo.
- Người bị hại kháng cáo phải chịu án phí phúc thẩm là 50.000đ trong trường hợp vụ án được khởi tố theo yêu cầu của người bị hại và toà án cấp phúc thẩm giữ nguyên quyết định của bản án, quyết định sơ thẩm, tuyên bố bị cáo không phạm tội.
- Người kháng cáo rút đơn kháng cáo trước khi mở phiên toà phúc thẩm hoặc tại phiên toà phúc thẩm không phải chịu án phí phúc thẩm.
- Viện kiểm sát kháng nghị không phải chịu án phí phúc thẩm.
8. Người phải chịu án phí hình sự không phải nộp tiền tạm ứng án phí hình sự trong trường hợp bị cáo có khó khăn được uỷ ban nhân dân xã phường hoặc cơ quan chủ quản xác nhận, chứng nhận thì toà án có thể quyết định miễn hoặc giảm án phí cho người đó.
BÌNH LUẬN KHOA HỌC BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ
Người thực hiện: PGS.TS. Phạm Hồng Hải
Viện nghiên cứu Nhà nước và pháp luật
No comments:
Post a Comment