Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng trong Tư pháp quốc tế được hiểu là quan hệ trách nhiệm có yếu tố nước ngoài. Quan hệ trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng có yếu tố nước ngoài là: quan hệ trách nhiệm có một trong các bên chủ tham gia trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng có quốc tịch khác nhau hoặc nơi cư trú khác nhau (đối với cá nhân) hoặc có trụ sở ở các nước khác nhau; cũng có thể do hành vi gây ra thiệt hại hoặc hậu quả thực tế của hành vi gây ra thiệt hại xảy ra ở nước ngoài
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng có yếu tố nước ngoài theo hệ thống pháp Luật Việt Nam được quy định trong BLDS ( Điều 773) Nghị định số 138/2006/NĐ-CP và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Vấn đề trách nhiệm bồi thường thiệt hại nói trên được quy định tại điều 773 BLDS 2005. Theo quy định của điều này quy tắc chung để giải quyết xung đột pháp luật đối với nghĩa vụ ngoài hợp đồng có yếu tố nước ngoài theo hướng đưa ra các quy phạm xung đột để lựa chọn pháp luật của quốc gia này hay quốc gia khác nhằm giải quyết vụ việc.
Theo các quy định tại điều 773 BLDS quy tắc chung để xác định pháp luật trong việc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng có yếu tố nước ngoài là pháp luật nơi xảy ra hành vi gây thiệt hại hoặc nơi phát sinh hậu quả thực tế của hành vi gây thiệt hại. Như vậy ta có thể thấy nơi xảy ra hành vi gây thiệt hại và nơi phát sinh hậu quả thực tế của hành vi gây thiệt hại có thể trùng nhau hoặc không trùng nhau. Đối với vấn đề trùng nhau thì không có vấn đề gì trong việc giải quyết. còn đối với việc không trùng nhau giữa hành vi gây thiệt hại và hậu quả thực tế gây ra thì vấn đề chọn luật cần được xem xét. Ví dụ: công ty Honda Việt Nam sản xuất xe hơi tại Việt Nam và xuất khẩu sang Lào tiêu thụ. Sau một thời giản sử dụng tại Lào thì hậu quả thiệt hại và được xác định do lỗi kĩ thuật trong quá trình sản xuất tại Việt Nam. Như vậy trong trường hợp này đã xuất hiện hiện tượng xung đột pháp luật mà trong điêù 773 chưa chỉ rõ được hệ thống pháp luật cụ thể nào sẽ điều chỉnh. Vì vậy cần chỉ rõ hơn trong việc giải quyết xung đột pháp luật này. Điều 773 khoản 1 quy định về việc lựa chọn pháp luật giữa nơi xảy ra hành vi gây thiệt hại và nơi hậu quả thực tế xảy ra thì chúng ta nên cần hiểu theo hướng khi không xác định được nơi xảy ra hành vi gây thiệt hại mới áp dụng nguyên tắc nơi phát sinh hậu quả thực tế của hành vi gây thiệt hại. Bởi vì nếu chũng ta hiểu theo cách có thể áp dụng nguyên tắc bất kì trong 2 nguyên tắc trên thì rất nguy hiểm và sai lầm, bởi vì nó dẫn tới sự nghi ngờ về sự vô tư khách quan của quan tòa từ phía các bên và thực tế có thểt dẫn tới sự không vô tư, khách quan từ phía quan tòa.
Các khoản 2 và 3 điều 773 quy định về vấn đề xác định hế thống pháp luật điều chỉnh các quan hệ về bồi thường thiệt hại ngoàig hợp đồng đối với các trường hợp xảy ra ngoài lãnh thổ Việt Nam. Trong trường hợp hành vi gây thiệt hại xảy ra ở ngoài lãnh thổ của Việt Nam mà người gây thiệt hại và người bị thiệt hại đều là công dân hoặc pháp nhân Việt Nam, thì áp dụng pháp luật Việt Nam
Đối với trường hợp gây ra ở không phận quốc tế hoặc biển cả thì vấn đề bồi thường thiệt hại được xác định theo pháp luật của nước mà tàu bay tàu biển mang quốc tịch. Ở đây chúng ta hiểu áp dụng pháp luật của quốc gia mà tàu bay, tàu biển gây hại có quốc tịch. Trong các trường hợp như vậy, nguyên tắc nơi xảy ra hành vi gây thiệt hại hoặc nơi phát sinh hậu quả thực tế của hành vi gây thiệt hại không thể áp dụng được bởi nó là nơi không phận quốc tế chỉ tồn tại quyền tài phán của quốc gia mà tàu thuyền mang cờ, bởi vậy việc áp dụng nguyên tắc này là rất đúng đắn và thuyết phục. Đa số các quốc gia trên thế giới cũng thường xuất phát từ nguyên tắc đó để xử lí trong hoàn cảnh như vậy. Tuy nhiên, quy định này mang tính chất chuyên ngành nên được quy định trong đạo luật chuyên ngành (Luật hàng không, Luật hàng hải) thì sẽ hợp lí hơn.
Đối với trường hợp gây hậu quả ngoài lãnh thổ Việt Nam trong quan hệ giữa công dân, pháp nhân Việt Nam với nhau nguyên tắc lựa chọn pháp luật ở đây là pháp luật quốc gia mà các chủ thể (cá nhân, pháp nhân) mang quốc tịch. Trong trường hợp này, áp dụng pháp luật Việt Nam là phù hợp hơn cả vì dễ xác định các chủ thể đều là công dân hoặc pháp nhân Việt Nam.
Những quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng góp phần không nhỏ trong việc giải quyết trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng có yếu tố nước ngoài, đặc biệt khi có quy phạm xung đột dẫn chiếu áp dụng pháp luật Việt Nam. Do vậy, những quy định của pháp luật dân sự về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng cần được nghiên cứu sửa đổi để đáp ứng nhu cầu đòi hỏi của cuộc sống hoà nhập trong nước và quốc tế.
No comments:
Post a Comment