18/10/2014
Quan hệ hôn nhân thực tế hay quan hệ hôn nhân trái pháp luật và xác định tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ việc - Bài tập tuần Luật Tố tụng Dân sự
Đề bài: Anh A và chị B làm lễ cưới năm 1986 trên cơ sở hoàn toàn tự nguyện nhưng không đăng ký kết hôn. Sau khi cưới, chị B về sống chung với bố mẹ anh A tại phường P quận H, nhưng chưa chuyển hộ khẩu về. Thời gian đầu 2 người sống chung hạnh phúc, đến năm 2000 bắt đầu phát sinh mâu thuẫn, nguyên nhân do anh A nghi ngờ chị B có quan hệ ngoại tình. Từ năm 2002 đến nay, chị B bỏ về sống với gia định mẹ chị tại thôn Y, huyện Đ, Hà Nội và đăng ký tạm trú tại đây. Vợ chồng chưa có con chung. Tháng 5/2005, anh A làm đơn gửi đến Tòa án quận H với nội dung yêu cầu hủy hôn nhân trái pháp luật giữa anh và chị B, vì anh chị không đăng ký kết hôn và hiện chị B đang sống với người đàn ông khác.

a) Theo anh (chị) thì quan hệ pháp luật cần giải quyết trong vụ việc nói trên là quan hệ hôn nhân thực tế hay quan hệ hôn nhân trái pháp luật? Tại sao?

b) Tòa án nhân dân quận H có thẩm quyền giải quyết vụ án này không? Tại sao?

Bài làm

a) Theo anh (chị) thì quan hệ pháp luật cần giải quyết trong vụ việc nói trên là quan hệ hôn nhân thực tế hay quan hệ hôn nhân trái pháp luật? Tại sao?

Trả lời: Quan hệ pháp luật cần giải quyết trong vụ việc nói trên là quan hệ hôn nhân thực tế. Vì:
Hôn nhân thực tế được hiểu theo Điểm a Khoản 3 Nghị quyết số 35/2000/QH10 về việc thi hành Luật Hôn nhân và gia đình quy định việc áp dụng quy định tại khoản 1 Điều 11 về đăng ký kết hôn của Luật Hôn hân và gia đình được thực hiện như sau: “… a) Trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03 tháng 01 năm 1987, ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích đăng ký kết hôn; trong trường hợp có yêu cầu ly hôn thì được Toà án thụ lý giải quyết theo quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000;…”. Như vậy, theo quy định tại điểm này, quan hệ hôn nhân thực tế là quan hệ hôn nhân được xác lập trước ngày 3/1/1987 mà chưa có đăng ký kết hôn, việc đăng ký kết hôn này được pháp luật khuyến khích thực hiện nhưng không bắt buộc mà quan hệ hôn nhân vẫn được thừa nhận.

Khoản 3 điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2000 quy định về giải thích từ ngữ: “… 3. Kết hôn trái pháp luật là việc xác lập quan hệ vợ chồng có đăng ký kết hôn nhưng vi phạm điều kiện kết hôn do pháp luật quy định;…”. Theo đó, quan hệ hôn nhân trái pháp luật là quan hệ hôn nhân phát sinh khi đã có đăng kí kết hôn nhưng vi phạm các điều kiện kết hôn.

Theo tình huống, anh A và chị B đã tổ chức lễ cưới năm 1986 trên cơ sở hoàn toàn tự nguyện, cùng chung sống nhiều năm tại nhà bố mẹ anh A (trước khi xảy ra mâu thuẫn) nhưng chưa đăng ký kết hôn. Việc tổ chức lễ cưới và chuyển về chung sống tại nhà bố mẹ anh A đã chứng tỏ quan hệ vợ chồng giữa anh A và chị B được xác lập. Qua đó đã đáp ứng dấu hiệu về hình thức của hôn nhân thực tế, đó là: quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 3/1/1987 mà chưa có đăng ký kết hôn. Tình huống cũng không đề cập đến vấn đề hôn nhân giữa anh A và chị B có vi phạm Luật Hôn nhân và gia đình 1986 nên mặc định không xảy ra vi phạm pháp luật hôn nhân và gia đình, thỏa mãn dấu hiệu về nội dung của hôn nhân thực tế.

Như vậy, qua phân tích trên, có thể nói quan hệ pháp luật cần giải quyết trong tình huống là quan hệ hôn nhân thực tế.

b) Tòa án nhân dân quận H có thẩm quyền giải quyết vụ án này không? Tại sao?

Trả lời: Tòa án nhân dân quận H không có thẩm quyền giải quyết vụ án này. Vì:

Điểm a Khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự quy định thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án theo lãnh thổ như sau: “… a) Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 25, 27, 29 và 31 của Bộ luật này;…”

Theo tình huống, sau khi cưới, chị B về sống chung với bố mẹ anh A tại phường P quận H, nhưng chưa chuyển hộ khẩu về; từ năm 2002 đến nay, chị B bỏ về sống với gia đình mẹ chị tại thôn Y, huyện Đ, Hà Nội và đăng ký tạm trú tại đây. Tòa án nhân dân quận H là tòa án nơi anh A – nguyên đơn cư trú, chứ không phải nơi chị B – bị đơn cư trú nên không có thẩm quyền giải quyết vụ án này.

No comments:

Post a Comment